* اخترشناسان شاید سرانجام توانسته باشند سیگنالی را از ماده ی تاریک -جوهره ای رازآلود و دست نیافتنی که به باور دانشمندان، بیشتر ماده ی درون جهان هستی را تشکیل داده- شناسایی کنند.
 |
گروهی از پژوهشگران بر این باورند که در میان داده های پرتو ایکس دو جرم کیهانی، سیگنالی یافته اند که به هیچ ذره ی شناخته شده ای مربوط نمی شود و بنابراین تنها می تواند نشانگر ماده ی اسرارآمیز تاریک باشد. این تصویر نمایی از ویدیوی بنیاد EPFL است که در پایان این مطلب می بینید. |
یک گروه از پژوهشگران به هنگام بررسی داده های فضاپیمای XMM-نیوتنسازمان فضایی اروپا، افزایشی ناگهانی و شگفت انگیز را در تابش های پرتو Xدو جرم متفاوت کیهانی مشاهده کردند. این دو جرم، کهکشان آندرومداو خوشه ی کهکشانی برساووشبودند.
این سیگنال به هیچ ذره یا اتم شناخته شده ای مربوط نمی شد و از همین رو به گفته ی پژوهشگران، شاید توسط ماده ی تاریک پدید آمده باشد.
نویسنده ی همکار این پژوهش، اولگ روچایسکی از بنیاد پلی‌تکنیک فدرال لوزان (EPFL) سوییس، در بیانیه ای گفت: «پراکندگی این سیگنال درون کهکشان دقیقا با چیزی که از ماده ی تاریک انتظار داشتیم همخوانی داشت -یعنی در مرکز این اجرام متمرکز و شدیدتر بود و در لبه ها ضعیف تر و پراکنده تر.»
 |
| اخترشناسان بیش از آن که بدانند ماده ی تاریک واقعا چه هست، می دانند چه نیست. درین نمودار داده‌نگاری، دانسته‌های دانشمندان درباره‌ی ماده‌ی تاریک را می بینید. تصویر بزرگ تر |
ماده ی تاریک از آن رو به این نام خوانده شده که نه نوری می تاباند و نه نوری می درآشامد (جذب می کند) و از همین رو به طور مستقیم دیده نمی شود. ولی اخترشناسان از وجودش آگاهند زیرا با ماده ی "معمولی"، یعنی ماده ای که می توانیم آن را ببینیم و لمس کنیم برهم کنش گرانشی انجام می دهد.
و به نظر می رسد ماده ی تاریک فراوانی در کیهان وجود دارد: مشاهدات انجام شده روی حرکت ستارگان و پویایی کهکشان ها نشانگر آنست که حدود ۸۰ درصد همه ی مواد درون کیهان "تاریک"است: نیروی گرانشیوارد می کند ولی هیچ برهمکنش نوری ندارد.
پژوهشگران تاکنون شمار گوناگونی از ذرات شگفت و بیگانه را به عنوان اجزای ماده ی تاریک پیشنهاد داده اند، از جمله ذرات سنگین با برهم کنش ضعیف (ویمپ، WIMP)، اکسیون ها، و نوترینوهای استریل که پسرعموهای فرضی نوترینوی "معمولی"هستند (نوترینوها ذرات تایید شده ای همانند الکترونند ولی بار الکتریکی ندارند).
به باور دانشمندان، واپاشی نوترینوهای استریل به تولید پرتو X می انجامد، از همین رو به گمان گروه پژوهشگران، تابش سیگنال های اسرارآمیزی که از کهکشان آندرومدا و خوشه ی برساووش دریافت شده می تواند زیر سر ذرات ماده ی تاریک باشد.
به گفته ی اعضای گروه پژوهشی، اگر این نتایج - که هفته ی آینده در نشریه ی Physical Review Lettersمنتشر خواهد شد- درست باشد، می تواند نوید دوران نوینی را در اخترشناسی بدهد.
بویارسکی می گوید: «تایید این یافته شاید به ساخت تلسکوپ های تازه ای بیانجامد که به گونه ی ویژه برای بررسی سیگنال های ذرات ماده ی تاریک ساخته شوند. ما دیگر خواهیم دانست برای ردیابی ساختارهای تاریک در فضا کجا را نگاه کنیم و خواهیم توانست چگونگی پیدایش کیهان را بازسازی کنیم.»
نگارش پیش از انتشار این پژوهشنامه را می توانید اینجا بخوانید: http://arxiv.org/pdf/1402.4119v1.pdf. ویدیویی درین باره را هم می توانید اینجاببینید:
واژه نامه:
dark matter - European Space Agency - XMM-Newton - X-ray - Andromeda galaxy - Perseus galaxy cluster - galaxy - Oleg Ruchayskiy - École Polytechnique Fédérale de Lausanne - EPFL - Milky Way - Alexey Boyarsky - gravitational force - weakly interacting massive particle - WIMP - axion - sterile neutrino - neutrino - electron - Physical Review Letters - infographic
منبع: SPACE.com
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان