راز جدید: آن سوی ماه شب‌هایش سردتر است!

کره‌ی ماه در قفل کشندیبا سیاره‌ی ما گرفتار شده و همواره یک سمتش رو به ماست. ولی برای این که همیشه این سمتش را رو به زمین نگه دارد باید دور محور خودش بچرخد، بنابراین شب و روز ویژه‌ی خودش را دارد که با جابجایی خورشید و کاهش و افزایش نور خورشید در آن انجام می‌شود. این دوره‌های تغییر نور خورشید به اندازه‌ی دو هفته‌ی زمین است [هر شبانه‌روزش یک ماه به درازا می کشد].

داده‌های به دست آمده در ماموریت‌های آپولونشان داده بود که سطح ماه به هنگام روز و در نور خورشید می‌تواند به دمای ۱۲۷ درجه‌ی سانتیگراد بالای صفر برسد، و به هنگام تاریکی شب هم تا ۱۷۳ درجه زیر صفر پایین بیاید. ولی همه‌ی این داده‌ها از سمت پیدای ماه که همیشه رو به زمینست به دست آمده [همه‌ی آپولوها در این سمت فرود آمده بودند]. کاوشگر سطح‌نشین چینی که روز ۳ ژانویه بر سمت پنهان ماه فرود آمد دماهایی از این هم سردتر را به هنگام شبِ ماه ثبت کرده.

سطح‌نشین چینی "چانگ-ئی ۴"و خودرویش، یوتو ۲ (خرگوش یشمی ۲) در پایان ژانویه از حالت خفتگی در آمدند و داده‌هایی را به زمین فرستادند که نشان می‌داد دمای آنجا به هنگام شب تا ۱۹۰ درجه زیر صفر اُفت می‌کند.

ژانگ هی، مدیر اجرایی برنامه‌ی چانگ-ئی ۴ به خبرگزاری شین‌هوا گفت: «تفاوت میان داده‌های چانگ-ئی ۴ و آپولوها می‌تواند به دلیل تفاوتِ همنهش (ترکیب) خاک در دو سمت ماه باشد.»

به بیان دیگر، شاید خاک ماه در جایی که چانگ-ئی ۴ نشسته ویژگی‌ای داشته باشد که باعث می‌شود به هنگام شب، کمتر از سطح‌هایی که آپولوها فرود آمده بودند دما را در خود نگه دارد [به هنگام شب دمای بیشتری از دست می‌دهد]. ولی پژوهشگران هنوز درست نمی‌دانند این ویژگی چیست.»

چانگ-ئی ۴ و یوتو ۲ نخستین کاوشگرهایی هستند که سمت پنهانِ نزدیک‌ترین همسایه‌مان را کاویده‌اند، از همین رو داده‌هایی که به زمین می‌فرستند نخستین از نوع خود است. شاید مدت‌ها زمان ببرد تا پژوهشگران بتوانند پاسخی استوار برای این تفاوت دما بیابند.

--------------------------------------------