کشف سیاره‌ای بیگانه که دمایش آهن را "بخار می‌کند"

یک گروه بین‌المللی از دانشمندان مولکول‌هایتابناک و برافروخته‌ی آب را در استراتوسفریک سیاره‌ی فراخورشیدی به نام دبلیوای‌اس‌پی-۱۲۱بیدر فاصله‌ی ۹۰۰ سال نوری زمین یافته‌اند. بخار آب در جو یک سیاره، رفتاری پیش‌بینی‌پذیر که بسته به دمایش است دارد. اگرچه بخار آب سرد جلوی برخی از طول موج‌هاینور را می‌گیرد، ولی بخار آب با دمای بالا خودش باعث تابش می‌شود.

این سیاره بهترین نشانه‌ای که تاکنون از وجود استراتوسفر (پوش‌سپهر) در یک سیاره‌ی فراخورشیدی یافته شده را نشان می‌دهد. تام ایوانزاز دانشگاه اکستربریتانیامی‌گوید: «هنگاهی که هابل را رو به دبلیوای‌اس‌پی-۱۲۱بی گرفتیم مولکول‌های برافروخته‌ی آب را دیدیم، که نشان می‌داد این سیاره دارای استراتوسفری نیرومند است.» تلسکوپ فضایی هابلاین تابش را به شکل پرتوی فروسرخ دید، که برای چشم انسان دیدارناپذیر است.

ایوانز می‌گوید: «مدل‌های نظری نشان داده که استراتوسفرها می‌توانند تعریف‌کننده‌ی رده‌ای ویژه‌ از فراسیاره‌های اَبَر-داغ باشند، با پیامدهای مهمی برای فیزیک و شیمی جَوی.»

بزرگی دبلیوای‌اس‌پی-۱۲۱بی حدود دو برابر مشتریاست و از اجرامیست که به نام مشتری داغشناخته می‌شوند، یک غول گازیبا مداری بسیار تنگ. این فراسیاره به اندازه‌ای به ستاره‌اش نزدیک است که هر سالش هم‌ارز ۱.۳ روز زمینی است- با مشتری خودمان مقایسه کنید که خورشید را هر ۱۲ سال یک بار دور می‌زند. اگر دبلیوای‌اس‌پی-۱۲۱بی کمی به ستاره‌اش نزدیک‌تر شود، در اثر گرانش آن از هم فروخواهد پاشید.

به دلیل این نزدیکی، دمای لایه‌های جَوش به دمای سوزان ۲۵۰۰ درجه‌ی سانتیگراد می‌رسد که به اندازه‌ی نصف دمای سطح خورشید ماست. در این دما، آهن به گاز تبدیل می‌شود.

با آن که تاکنون ابر-مشتری‌های بسیاری یافته شده، ولی اخترشناسان هنور از شیوه‌ی پیدایش آنها آگاهی درستی ندارند.

این سیاره با داشتن آب، بسیار داغ تر از آنست که نامزد خوبی برای زندگی باشد.

گزارش این پژوهش در نشریه‌ی نیچر منتشر شدهاست.

--------------------------------------------

واژه نامه:

منبع: newscientist