جشن شامپاین کیهانی

در این تصویر تازه ی تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی، VLT) در رصدخانه ی جنوبی اروپا (ESO) در شیلییک ابر سرخ فام زیبا از گاز برافروخته ی هیدروژن به نام RCW 34 در پشت دسته ای ستاره ی آبی فامِ پیش زمینه دیده می شود (ستاره ها به ما نزدیک ترند).

ولی این منطقه ی ستاره زایی که در صورت فلکی جنوبی بادباندیده می شود، چیزهایی بیش از جشن شامپاین و تولید چند حباب برای ما دارد؛ به نظر می رسد دوره های چندگانه ای از ستاره زایی در این ابر رخ می دهد.

در روشن ترین بخش ابر RCW 34، یک گروه ستاره ی جوان و بزرگ  پنهان شده است [۱]. این ستارگان تاثیر چشمگیر و بزرگی بر روی این سحابی دارند. آن ها با تاباندن پرتوهای پرانرژی فرابنفش بر روی گازهای مرکز سحابی، این گازها را یونیده کرده اندیعنی باعث شده اند اتم هایهیدروژنآن ها برانگیخته شده و الکترونخود را از دست بدهند.

در این نمای گسترده، آسمان پیرامون RCW 34 دیده می شود. اندازه ی بزرگ تر اندازه های دیگر را در این پیوندببینید

هیدروژن برای عکاسان کیهانی عنصر ارزشمندیست زیرا نه تنها به شدت با رنگ سرخ ویژه ای می درخشد به گونه ای که بسیاری از سحابی ها را شناسایی پذیر کرده و از دیگر ابرها متمایز می سازد، بلکه تصاویر زیبایی با پیکره های شگفت انگیز هم پدید می آورد. هیدروژن همچنین ماده ی خام پدیده های چشمگیری مانند جریان شامپاین است. 

ولی هیدروژن یونیده یک نقش مهم نیز در اخترشناسی دارد: یک شناساگر برای مناطق ستاره زایی است. ستارگان از چگالش و رمبیدگی ابرهای گازی پدید می آیند و بنابراین در مناطقی که مقدارهای فراوانی گاز دارند، مانند RCW 34، شمار آن ها فراوانست. این باعث می شود سحابی به ویژه برای اخترشناسانی که به بررسی زایشو فرگشت ستارگان می پردازند جالب باشد.

مقدار فراوان غبار درون این سحابی جلوی دید ما از سازوکار درون پرورشگاه ستاره ای که در ژرفای دل این ابرها جای دارد را گرفته. میزان خاموشی RCW 34 بسیار بالا شناخته شده، بدین معنا که تقریبا همه ی نور دیدنی (مریی) که از این ناحیه گسیلیده می شود پیش از رسیدن به زمین، توسط ابرهای آن درآشامیده (جذب) می گردد. ولی با وجود پنهان بودن آن، اخترشناسان می توانند برای کاوش در دل این ابرهای غبار و بررسی لانه ای از ستارگان که در آنست، از تلسکوپ های فروسرخبهره بگیرند.

جستجوی رنگ سرخ نشان دهنده ی وجود شمار فراوانی ستاره ی جوان در این ناحیه بوده که جرم هایشان تنها به درصدی از جرم خورشید می رسید. به نظر می رسد این ستارگان جوان به گِرد ستارگان پیرتر و سنگین تری در مرکز جمع شده و تنها چند تایی از آن ها در حومه پخش شده اند. اخترشناسان از روی این شیوه ی پراکندگی به این باور رسیده اند که دوره های گوناگونی از ستاره زایی در این ابر جریان داشته. سه ستاره ی غول پیکر که در نخستین دوره ساخته شده بودند، بعدها به پیدایش ستارگان کم جرم تر در همسایگی‌شان کمک کردند. [۲]

این تصویر بخشی از برنامه ی "گوهرهای کیهانی ESO"است و در آن از داده های دستگاه FORS (طیف نگار کاهنده ی کانون با پراکنش کم) بر روی تلسکوپ وی‌ال‌تی بهره گرفته شده. [۳]

در ویدیوی زیر، با بزرگنمایی پهنه ای از آسمان در صورت فلکی بادبان، به ابر RCW 34 می رسیم. برای دریافت ویدیو در نگارش‌ها و اندازه های گوناگون به این پیوندبروید.

در این ویدیو هم، بخش های گوناگون ابر RCW 34 از نزدیک بررسی می شود. برای دریافت ویدیو در نگارش‌ها و اندازه های گوناگون به این پیوندبروید.

واژه نامه:

منبع: رصدخانه ی جنوبی اروپا (ESO)