اگر زاویه ی بازتاب نور آفتاب از روی سطح اقیانوس برابر با همان زاویه ای باشد که حسگریک ماهواره دارد سطح زمین را نگاه می کند، پدیده ای به نام خورتاب (تلالو خورشید- Sunglint) رخ می دهد. در جاهایی از این تصویر که این پدیده در آن ها رخ داده، آب های هموار اقیانوس مانند آینه ای نقره فام دیده می شوند، در حالی که بخش های ناهموار آب تیره و تار به نظر می آیند.
 |
| این تصویر در اندازه ی بزرگ تر |
گاهی مناطقی از عکس های ماهواره ای که در آن ها پدیده ی خورتاب رخ داده، ساختارهای جَوی یا اقیانوسی جالب و شگفت انگیزی را آشکار می کنند که حسگرهای ماهواره در زمان های دیگر نمی توانند آن ها را ثبت کنند. در این تصویر که از ناحیه ای در میان اندونزی (جزیره های بالای تصویر) و استرالیا (پهنه ی خشکی در پایین تصویر) گرفته شده، یک الگوی موجی گسترده و روی هم افتاده را در منطقه ی خورتاب می بینیم [آب های نزدیک استرالیا را نگاه کنید-م].
ولی این طرح موجی از آنِ موج های بزرگ اقیانوس نیست، بلکه طرحِ امواج گرانشی جَویبر روی سطح اقیانوس است.
امواج گرانشی جوی چنان چه از نامشان بر می آید زمانی شکل می گیرند که نیروی شناوری (buoyancy)هوا را به بالا می راند و نیروی گرانش آن را دوباره به پایین برمی گرداند. هوا به هنگام پایین آمدن و رسیدن به نقطه ی پایین موج (ناوهیا trough) با سطح اقیانوس تماس پیدا می کند و آب را آشفته و ناهموار می سازد.
خط های تیره ی بلند و عمودی که در تصویر دیده می شود نشان دهنده ی جاهایی هستند که ناوه های امواج گرانشی سطح آب را برآشفته اند. مناطق روشن تر هم بالاترین نقطه ها یا پشته های امواج جوی را نشان می دهند. آب در زیر پشته ها آرام است و نور خورشید را یکراست به سوی حسگر ماهواره برگردانده [برای همین به رنگ روشن است-م].
ابرها معمولا در پشته های امواج جوی پدید می آیند و در این عکس هم ابرهایی که در پشته ها شکل گرفته اند را می توانید ببینید.
در این پست دیدید که چگونه امواج گرانشی جوی، در هوایی که در اثر پدیده ی هواتاب برافروخته شده بود الگوهای دایره ای پدید آورده بودند:
واژه نامه:
ocean - angle - satellite sensor - sunglint - Indonesia - Australia - atmospheric gravity wave - buoyancy - trough - crest
منبع: nasa
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان