* یک سنگ جالب پیدا کردهاید و میخواهید بدانید از بیرون از زمین آمده یا نه. اینجا ۷ ویژگی را که یک شهابسنگمیتواند داشته باشد و به تعیین بیگانه بودن یا نبودن آن به شما کمک کند را میخوانیم:
۱) فلزی بودن
بیشتر شهابسنگها دستکم مقداری فلز دارند. آیا برق فلز را روی سطح شکستهی سنگ میبینید؟ اگر میبینید پس احتمالا یک شهابسنگ پیدا کردهاید.
۲) چگالی
شهاب سنگهایی که فلز بسیاری دارند میتوانند در مقایسه با سنگهای معمولی چگالی بسیار بیشتری داشته باشند. آیا چیزی با چگالی بسیار بالا پیدا کردهاید؟ خوب این میتواند یک شهابسنگ باشد، ولی به یاد داشته باشید که همهی شهابسنگها چگال نیستند.
۳) ویژگیهای مغناطیسی
بسیاری از شهابسنگها دانههای براق فلز آهن-نیکل دارند یا شاید بخش عمدهشان آهن-نیکلباشد. آهن فلزیست که جذب آهنربا میشود. آیا آهنربا به سوی سنگ شما هم کشیده میشود؟ اگر آری، پس شاید یک شهابسنگ پیدا کرده باشید. ولی باز یادتان باشد که بسیاری از سنگهای معمولی روی زمین هم مغناطیسی هستند. پس تنها داشتن این ویژگی نمیتواند شهابسنگ بودن سنگ شما را ثابت کند.
۴) کندرول
برخی از شهابنگهای آغازین تکههای گرد کوچکی از مواد سنگی دارند. این تکههای کوچک گرد به نام کُندرولشناخته میشوند. [ولی] برخی از سنگهای تهنشستی (رسوبی) و آذرین (آتشفشانی) هم میتوانند تکههای گرد کوچکی که مانند کندرول به نظر میرسد داشته باشد. آیا سنگ شما هم کندرول دارد؟ اگر دارد پس ممکن است یک شهابسنگ باشد.
![]() |
کندرولها در برشی از شهابسنگ NWA 5205- تصویر بزرگتر |
۵) پوستهی گدازش
هنگامی که یک شهاب دارد در جو پایین میآید، به دلیل فشرده شدن بیاندازهی هوا داغ و داغتر میشود. تا جایی که سطح بیرونیاش گداخته و آب شده و یک پوشش نازک سیاه/قهوهای به نام پوستهی گدازش روی سطحش شکل میگیرد. شهابسنگهای آهنی میتوانند نشانههایی از آب شدن فلز روی سطح خود داشته باشند، ولی این کمتر رایج است. پوستههای گدازش روی سطح شهابسنگی که تازه افتاده دیده میشود. این پوستهها شکنندهاند و در شهابسنگهایی که مدت بسیاری از افتادنشان میگذرد میتوانند دچار هوازدگی شده و از سطح آن جدا شده باشند. گاهی بخشهای کوچکی از پوستهی گدازش در حفرههای سنگ باقی میماند. آیا سنگی که شما یافتهاید هم پوستهی گدازش دارد؟ اگر آری، پس یک شهابسنگ پیدا کردهاید.
۶) رِگماگلیپت (چالوک)
هنگامی که سطح شهابسنگ با ورود آن به جو زمین آغاز به آب شدن میکند، برخی از بخشهای آن نسبت به جاهای دیگرش بیشتر آب شده و چالههایی روی آن پدید میآورند که مانند جای فشار انگشت روی گِل است (انگار با یک قاشق کوچک یک گودی در چیزی درست کرده باشیم). سطح بیشتر شهابسنگهای یافته شده از این چالوکها (رگماگلیپتها) دارد که بزرگیشان در شهابسنگهای گوناگون از کمتر از ۱ سانتیمتر تا ۱۰ سانتیمتر است. اگر سنگ شما هم بافت چالوکی دارد پس یک شهابسنگ پیدا کردهاید.
۷) رنگ خاکه
بیشتر شهابسنگها با کشیده شدن روی سطح ویژه (مانند چینی بیلعاب) رگهای که رنگ خاکه نام دارد به جا نمیگذارند؛ ولی اگر اکسیده شده (زنگ زده) باشند، میتوانند رگهای سرخ به جا بگذارند. اگر سنگ شما یک رگهی سرخ/نارنجی پدید بیاورد، این احتمال نیز هست که یک کانیمعمولی زمینی به نام هماتیت (به فارسی کهن: شادنه) باشد. اگر سنگی که یافتهاید مغناطیسی است و رگهای سیاه یا خاکستری به جا میگذارد، میتواند یک کانی اکسید-آهنی زمینی به نام مگنتیتباشد. ولی اگر سنگ شما هیچ رگهای به جا نمیگذارد، میتواند یک شهابنگ باشد.
--------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
واژهنامه:
meteorite - metal - iron - nickel - magnet - Earth - magnetic - chondrule - sedimentary - volcanic - fusion crust - regmaglypt - oxidized - rusted - streak plate - mineral - hematite - magnetite
منبع: naas
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان