دانشمندان پیش از این نشانه‌های زمین‌شناختی یافته بودند که نشان می‌داد گویا صفحه‌های پوسته‌ی یخ‌زده‌ی این ماه دارند زیر هم، رو به درون اقیانوس زیرزمینی آن می‌لغزند. اکنون یک پژوهش تازه نشان داده که چنین "فرورانشی"به راستی در اروپا امکان‌پذیر است. در این پژوهش، شیوه‌ی رخ دادن احتمالی این پدیده نیز نشان داده شده.
 |
بر پایه‌ی پژوهشی تازه، اروپا، ماه اقیانوس‌دار مشتری می‌تواند زمین‌ساخت صفحه‌ای داشته باشد. اندازه‌ی بزرگ‌تر |
این یافته‌های تازه می‌تواند اخترزیست‌شناسانو هر کسی که امیدوارست زمین تنها زیستگاه در سامانه‌ی خورشیدینباشد را شیفته و مجذوب کند.
برندون جانسون، نویسنده‌ی اصلی پژوهش و استادیار بخش علوم زمین، محیطی و سیاره‌ایدانشگاه براوندر رودآیلندمی‌گوید: «اگر به راستی زندگی در اقیانوس [زیرزمینی اروپا] باشد، فرورانش راهیست که در آن، مواد مغذیمورد نیاز جانداران می‌تواند به درون آن اقیانوس منتقل شود.»
به گفته‌ی پژوهشگران، از جمله‌ی این مواد مغذی می‌توان اکسیدان‌هارا نام برد، مواد الکترون‌گیری که روی سطح اروپا فراوانند و می‌توانند به فراهم آوردن یک چشمه‌‌ی انرژی برای زندگی کمک کنند.
اینجا روی زمین، فرورانش به طور عمده در اثر اختلاف دما میان صفحه‌های سنگیِ به نسبت خنک (و بنابراین چگال) و گوشته‌ی فراداغ پیرامون آن رخ می‌دهد. در اروپا اُفت دما نمی‌تواند کارایی چندانی داشته باشد زیرا به گفته‌ی اعضای گروه پژوهشی، در آنجا صفحه‌های یخی به هنگام پایین رفتن گرم می‌شوند و سپس به سرعت با دمای یخ زیرین به تراز (تعادل) دمایی می‌رسند.
ولی بر پایه‌ی بررسی جانسون و گروهش، این بدان معنا نیست که فرورانش روی اروپا نمی‌تواند رخ دهد. مدل‌های رایانه‌ای آنها نشان می‌دهد که صفحه‌های یخی اروپا واقعا می‌توانند به پایین بلغزند- به شرط این که نمکی‌تر از پیرامونشان باشند.
جانسون می‌گوید: «از آنجایی که نمک چگال‌تر از یخ است، افزودن نمک به یک ورقه‌ی یخی می‌تواند مانند کمی افزایش وزن آن باشد. بنابراین، بر خلاف زمین که اختلاف دما باعث فرورانش می‌شود، در اروپا این اختلاف سطح نمک در یخ است که فرورانش پدید می‌آورد.»
پژوهشگران می‌گویند چنین اختلاف‌هایی به راستی می‌تواند درون پوسته‌ی یخی اروپا وجود داشته باشد. خیزش آباز ژرفای اقیانوس به بالا می‌تواند لکه‌هایی از ته‌نشستنمکی روی سطح درست کند، مانند کاری که فوران یخ‌فشان‌هامی‌کند.
وجود زمین‌ساخت (تکتونیک) صفحه‌ای روی اروپا می‌تواند به ما در به دست آوردن آگاهی بیشتر درباره‌ی سیاره‌ی خودمان در کنار این ماه یخی کمک کند.
جانسون می‌گوید: «اندیشیدن درباره‌ی این که جای دیگری به جز زمین هم بتواند زمین‌ساخت صفحه‌ای داشته باشد فریبنده است. از دیدگاه سیاره‌شناسی تطبیقی، بررسی زمین‌ساخت صفحه‌ای در این دنیای کاملا متفاوت می‌تواند به ما در شناخت چگونگی آغاز شدن فرآیند زمین‌ساخت‌های صفحه‌ای روی زمین کمک کند.»
گزارش این دانشمندان برای انتشار در نشریه‌ی "جئوفیزیکال ریسرچ: پلَنِتز"پذیرفته شدهاست.
--------------------------------------------
کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
واژه نامه:
plate tectonics - Jupiter - moon - Europa - plates - ocean - subduction - astrobiologist - Earth - solar system - nutrient - Brandon Johnson - Department of Earth, Environmental and Planetary Sciences - Brown University - Rhode Island - oxidant - electron - Jovian - salt - slab - Upwelling - deposit - cryovolcanoe - planet - planetology - Journal of Geophysical Research: Planets
منبع: Space.com
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان