* سیاره‌ی ۹ شاید از بیرون از سامانه‌ی خورشیدی نیامده باشد. این سیاره‌ی غول‌پیکر اسرارآمیز که اخترشناسان احتمال داده‌اند در مداری بسیار دورتر از پلوتو به گرد خورشید می‌چرخد، شاید به همراه بقیه‌ی سیاره‌های سامانه‌ی خورشیدی پدید آمده باشد نه این که از ستاره‌ای دیگر دزدیده شده و یا از فضای میان‌ستاره‌ای ربوده شده باشد.
 |
| برداشت هنری از سیارهای ناشناخته در ورای مدار نپتون- اندازه‌ی بزرگ‌تر |
ما هنوز سیاره‌ی ۹را به طور مستقیم ندیده‌ایم که بتوانیم وجودش را تایید کنیم، و اگر به راستی در لبه‌ی سامانه‌ی خورشیدیپنهان شده باشد، نمی‌دانیم چگونه سر از آنجا در آورده. پژوهشگران از روی حرکت‌های نامعمول شماری از اجرام دوردست کمربند کویپراحتمال داده‌اند که سیارهای با جرم نزدیک به ۱۰ برابر زمین آن دور و بر است. [خوانده بودید * کشف نشانه‌هایی از وجود سیاره شماره‌ی ۹ در سامانه‌ی خورشیدی]
بعید است که این سیاره در همان جایی که اکنون هست به دنیا آمده باشد، زیرا برای ساخته شدن سیارهای با این جرم، ماده‌ی کافی در این فاصله از ستاره‌اش وجود ندارد- این مواد هر چه از ستاره دورتر شویم کمتر می‌شوند. پس دو گزینه به جا می‌ماند: یا سیاره در جایی نزدیک به خورشید به دنیا آمده و سپس به آنجا کوچیده، یا از ستاره‌ای دیگر دزدیده شده.
اکنون برای پی بردن به میزان احتمال این که خورشید در روزگار نوجوانی، سیاره‌ی ۹ را ربوده است یا نه، ریچارد پارکراز دانشگاه شفیلدبریتانیا و همکارانش یک شبیه‌سازی رایانه‌ای برای یک خوشه‌ی ستاره‌ایفرضی انجام داده‌اند.
امروزه ستاره‌ی چندانی نزدیک ما نیست ولی بیشتر ستارگان -از جمله احتمالا خورشید خودمان- در مناطق ستاره‌زایی پرجمعیت به دنیا می‌آیند. پارکر و گروهش یک چنین منطقه‌ای را شبیه سازی کردند، ولی آن را به گونه‌ای تنظیم کردند که تا جای ممکن، هر ستاره بتواند یک سیاره به دست آورد.
پژوهشگران دریافتند که حتی در مناطقی که ستارگان به آسانی می‌توانستند یک سیاره‌ی آزاد را به دام بیاندازند (جاهایی که یک سیاره برای هر ستاره هست و همه چیز با سرعت یکسان حرکت می‌کند)، تنها کمتر از ۶ درصد این سیاره‌ها به دام ستاره‌ای می‌افتادند.
شبیه‌سازی از خوشه‌هایی که در آنها همنهش شیمیایی ستارگان کمی بیشتر مانند خورشید بود نشان داد که سیارهای مانند سیاره‌ی ۹ به احتمال بسیار درون فضای سامانه ساخته شده، و تنها سه ستاره از ۱۰ هزار ستاره توانستند سیارهای را در مداری همسان با مدار سیاره‌ی ۹ به دام بیاندازند. پارکر می‌گوید: «خورشید حتی اگر در محیطی خصمانه، بسیار پرحرکت، و بسیار خشن در یکی از چنین خوشه‌های شلوغی به دنیا آمده بوده، باز هم بعید است که سیاره‌ی ۹ را از بیرون به دست آورده باشد.»
شبیه‌سازی از خوشه‌هایی که در آنها همنهش شیمیایی ستارگان کمی بیشتر مانند خورشید بود نشان داد که سیارهای مانند سیاره‌ی ۹ به احتمال بسیار درون فضای سامانه ساخته شده، و تنها سه ستاره از ۱۰ هزار ستاره توانستند سیارهای را در مداری همسان با مدار سیاره‌ی ۹ به دام بیاندازند. پارکر می‌گوید: «خورشید حتی اگر در محیطی خصمانه، بسیار پرحرکت، و بسیار خشن در یکی از چنین خوشه‌های شلوغی به دنیا آمده بوده، باز هم بعید است که سیاره‌ی ۹ را از بیرون به دست آورده باشد.»
با این وجود احتمال هست که سیاره‌ی ۹ در دورانی که غول‌های گازیمدارشان را جابجا می‌کردند، از بخش میانی سامانه‌ی خورشیدی به بیرون پرتاب شده باشد. متیو پیناز دانشگاه هارواردمی‌گوید: «[سیاره‌ی ۹] می‌توانسته جایی درونی‌تر، شاید نزدیک اورانوسو نپتونبه دنیا آمده، و سپس به بیرون پرتاب شده باشد ولی نه به طور کامل بیرون [از سامانه‌ی خورشیدی]. ولی در کل انتظار می‌رود که چنین سیارهای به کلی بیرون برود نه این که یک جایی در سامانه باقی بماند.»
ولی کت فولکاز دانشگاه آریزونامی‌گوید سخت است که هرگونه سازوکار سیاره‌زایی در این نقطه را کنار بگذاریم، به ویژه از این رو که حتی از وجود سیاره‌ی ۹ مطمئن نیستیم. وی می‌گوید: «برای این که از پاسخ مطمئن باشیم باید چیزی با احتمال بسیار در کار باشد، ولی سه سیاره مانند سیاره‌ی ۹ از میان ۱۰ هزار سیاره هم باز نشانگر احتمال وجود آنست. این احتمال بالایی نیست ولی به معنای ین نیست که سایانه‌ی خورشیدی چنین مسیری را [در تاریخش] نپیموده است.»
اخترشناسان به محض این که وجود سیاره‌ی ۹را ثابت کنند می‌توانند برررسی چگونگی پیدایش آن را آغاز نمایند. فولک می‌گوید: «اگر به راستی آنجا و در این مدار شگفت‌انگیز باشد، باید فکرمان را به کار بیاندازیم تا بفهمیم چگونه سر از آنجا در آورده. و چیزی که این سیاره درباره‌ی سامانه‌ی خورشیدی به ما می‌گوید بستگی به سازوکاری که برای تولدش شناسایی خواهیم کرد دارد.»
کانال تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
واژه نامه:
Planet Nine - planet - Pluto - solar system - interstellar space - star - Richard Parker - University of Sheffield - UK - cluster of star - sun - gas giant - Uranus - Neptune - Matthew Payne - Harvard University - Kat Volk - University of Arizona - ArXiv
منبع: newscientist
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان