نخستین عکس های فضاپیمای داون از پایین ترین مدارش به دور سرس

داون این عکس ها را در روز ۱۰ دسامبر از نیمکره ی جنوبی سرس، و از فراز تقریبی ۳۸۵ کیلومتری سطح آن گرفت؛ این پایین ترین فراز مداری است که داون تاکنون در آن جای گرفته. داون تا پایان ماموریتش در این مدار خواهد ماند و پس از پایان ماموریت برای همیشه در آن رها خواهد شد [تبدیل به ماهواره ای همیشگی برای سرس می شود-م]. وضوح این عکس ها حدود ۳۵ متر در هر پیکسل است.

یکی از نماهای خیره کننده در این تصاویر، زنجیره ای از دهانه هااست که به نام کاتنای گِربر (Gerber Catena) شناخته شده[Catenaیا کاتِناعنوانیست که در اجرام سنگی برای دهانه های زنجیره ای به کار می رود]. کاتنای گربر درست باختر دهانه ی بزرگ اورْوَراجای دارد. وجود گوداله هاروی اجرام سیاره ای بزرگ تر پدیده ی رایجی است که در اثر همکشیدن (انقباض)، تنش های برخوردی و فشار بار روی پوسته توسط کوه ها پدید می آیند- یک نمونه: کوه المپوسروی سیاره ی بهرام. شکستگی و ترک خوردگی که در سرتاسر سطح سرس دیده شده نشانگر آنست که با وجود اندازه ی کوچک تر سرس، احتمالا فرایندهایی همسان با اجرام بزرگ تر روی آن رخ داده (میانگین قطر سرس ۹۴۰ کیلومتر است). بسیاری از گوداله ها و شیارهای سرس به احتمال بسیار در پی برخوردها پدید آمده اند، ولی برخی از آن ها به نظر می رسد زمین‌ساختی (تکتونیکی) باشند و بازتابی از تنش های درونی هستند که باعث شکستگی پوسته شده.

پل شنک، یکی از اعضای گروه علمی داون در بنیاد ماه و سیاره ایهیوستون می گوید: «هنوز نمی دانیم این گوداله ها چرا این اندازه نمایان و برجسته اند، ولی شاید به ساختارهای پیچیده ی پوسته ای سرس ربط داشته باشند.»

این عکس ها به عنوان بخشی از آزمایش "دوربین تنظیم شونده ی دوم یا پشتیبانِ"داون گرفته شدند. دوربین اصلی که تفاوت بنیانی با دوربین پشتیبان ندارد کار تصویربرداریش در این مدار را از روز ۱۶ دسامبر آغاز کرد. هر دو دوربین به خوبی کار می کنند.

دیگر دستگاه های داون هم دوره ی رصدی فشرده ی خود را در این ماه آغاز می کنند. طیف سنج نقشه بردار نور دیدنی و فروسرخ با نگاه کردن به چگونگی بازتابطول موج هایگوناگون نور از سطح سرس، به شناسایی کانی ها کمک خواهد کرد. آشکارساز پرتو گاما و نوترونی هم فعال است و با اندازه گیری انرژی ها و شمار پرتوهای گاماو نوترون هاکه دو جزء تابش هسته ایند، به دانشمندان در تعیین فراوانی برخی از عنصرها روی سرس کمک می کنند.

اوایل ماه دسامبر، اعضای گروه علمی داون نشان دادند که مواد درخشنده ی درون دهانه های بزرگی مانند اوکاتوربا نمک سازگاری دارد- و این را مطرح کردند که گونه ای از سولفات منیزیمبه نام هگزاهیدرایت (hexahydrite) می تواند آنجا وجود داشته باشد. یک گروه دیگر از دانشمندان داون هم دریافتند که سرس دارای خاک رسآمونیاکینیز هست. از آنجایی که آمونیاک در بخش بیرونی سامانه ی خورشیدیفراوان است، این یافته ها نشان می دهد که سرس می توانسته در همسایگی نپتونساخته شده و سپس به درون سامانه ی خورشیدی کوچیده باشد، یا شاید هم از آغاز همین جا بوده ولی ازموادی ساخته شده که از فضای بیرونی به فضای درونی سامانه ی خورشیدی می آمده اند. [خواندید: * یافته های تازه درباره لکه های روشن سرس]

کریس راسل، سربازرس ماموریت داون از دانشگاه لوس آنجلس کالیفرنیا می گوید: «ما با گردآوری پُروضوح ترین داده هایی که تاکنون از سرس به دست آمده، به آزمودن پنداشت هایمان و گره گشایی از رازهایی باز هم بیشتر درباره ی این دنیای رازآلود ادامه خواهیم داد.»

داون نخستین فضاپیماییست که از یک سیاره ی کوتوله دیدار می کند، و همچنین نخستین فضاپیماییست که به گرد دو جرم متفاوت بیرون از سامانه ی ماه و زمین چرخیده. داون در سال های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ به مدت ۱۴ ماه میهمان پیش-سیاره ی وستابود و پس از جدایی از آن، در ۶ مارس ۲۰۱۵به سرس رسید.

واژه نامه:

منبع: nasa