* سیاهی قیرگونِ فضای بیرونی سامانه ی خورشیدی کمی روشن تر شد.
* احتمال می رود نقطه ی روشنی که در اکتبر ۲۰۱۵ دیده شده سیاره ای سنگی در فاصله ی سه برابر دورتر از پلوتو باشد- دورترین جرمی که تاکنون در سامانه ی خورشیدی یافته شده.
* احتمال می رود نقطه ی روشنی که در اکتبر ۲۰۱۵ دیده شده سیاره ای سنگی در فاصله ی سه برابر دورتر از پلوتو باشد- دورترین جرمی که تاکنون در سامانه ی خورشیدی یافته شده.
اسکات شپردازبنیاد کارنگیواشینگتن، که گروهش این کشف را انجام داده اند می گوید: «ما هیچ چیزی درباره ی مدار آن نمی دانیم. تنها می دانیم که دورترین جرم شناخته شده است.»
 |
| سه برابر دورتر از پلوتو |
شپرد خبر یافتن این جرم تازه -که V774104نامیده شده- را در روز ۱۰ نوامبر، در ۴۷مین نشستبخش دانش سیاره ایانجمن اخترشناسی آمریکاکه در نشنال هاربر مریلند برگزار شد اعلام کرد.
گروه شپرد از روی شیوه ی جابجایی V774104 در آسمان در یک بازه ی چند ساعته، برآورد کردند که حدود ۱۰۳ یکای اخترشناسی (AU)از خورشید فاصله دارد. هر AU برابر با فاصله ی میانگین زمین تا خورشید است. فاصله ی این جرم تقریبا هم ارز فاصله ی فضاپیماهای دوقلوی پایونیر ۱۰و ۱۱است که از ۱۹۷۲ و ۱۹۷۳ راهی فضا شدند و اکنون در دو سوی سامانه ی خورشیدیجای دارند.
با نوری که این جرم نویافته در چنین فاصله ای دارد، می بایست قطری میان ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر داشته باشد، یعنی کمتر از نصف قطر پلوتو.
و این جرم تنها هم نیست. در همین پیمایش ژرفای آسمان که با بهره از تلسکوپ سوبارودر هاوایی و دوربین پیمایش انرژی تاریکدر شیلی انجام گرفت، دانشمندان دریافتند که حدود یک دوجین جرم دیگر در فاصله ی ۸۰ تا ۹۰ یکای اخترشناسی از خورشید وجود دارد. از آن جایی که این اجرام در آسمان به کُندی جایجا می شوند، برای شناخت مدار -و ریشه ی- آن ها نیاز به حدود یک سال رصد و بررسی خواهد بود.
اگر روشن شود که راستای مدار این اجرام به نزدیک نپتونمی رسد، پس می توانند اجرامی باشند که در پی یک رویارویی با نپتون به بیرون از فضای درونی سامانه ی خورشیدی رانده شده اند. ولی شپرد امیدوار است که برخی از آن ها عضو رده ای از اجرام شگفت انگیز باشند که به نام "ابر اورت درونی"شناخته می شود.
سیاره ی تیره
تنها دو جرم شناخته شده ی دیگر هست که به باور دانشمندان عضو این باشگاهند: "سِدنا"که در سال ۲۰۰۳ یافته شد، و 2012 VP113که در سال ۲۰۱۲ یافته شد [خواندید: * تا اطلاع بعدی، این دورترین جرم شناخته شده در منظومه خورشیدی است!]. هیچ یک از آن ها تاکنون کمتر از ۵۰ یکای اخترشناسی به خورشید نزدیک نشده اند. بقیه ی ابر اورتهم به باور دانشمندان، انباری بزرگ از دنباله دارهای بلند-دوره است که تا فاصله های صد یا حتی هزار بار دورتر از این اجرام گسترده شده است.
مایکل براونازبنیاد فناوری کالیفرنیامی گوید: «سِدنا و VP113 تنها اجرام شناخته شده ای در سامانه ی خورشیدی هستند که مدارهایشان را با چیزهای آشنا در سامانه ی خورشیدی نمی توان توضیح داد.» آن ها به اندازه ای از سیاره های بزرگ دورند که نیش های گرانشی این سیاره ها بر مدارشان کارگر نیست، ولی به اندازه ی کافی هم به خورشید نزدیک هستند که به دام گرانش ستارگانی که از این نزدیکی می گذرندنیفتند.
شپرد می گوید: «یک توضیح برای این مدارهای شگفت انگیز، کشش یک سیاره ی سنگیپرجرم ولی بسیار تیره است. چیزی که شاید در حال چوپانی این اجرام باشد [آن ها را به سوی خود کشیده و در مدارش به گرد خورشید، با خود جابجا می کند-م]»
ولی به گفته ی شپرد و براون، توضیح امکان‌پذیرتر اینست که ابر درونی اورت نشانه هایی از دورانی را در خود نگه داشته که پیشینه اش به نخستین دَم زندگی سامانه ی خورشیدی می رسد، زمانی که خورشید و سیاره ها در یک پرورشگاه میان‌ستاره ای که تنگ میان ستارگان همسایه جای گرفته بود پدید می آمدند. شاید نیروهای گرانشی که آن زمان بر این ابر وارد می شده، اجرامی را به چنین مدارهایی کشانده بوده.
در سال آینده با دیدبانی اجرام نامزد تازه ای، شاید چند مورد تازه و کمیاب یافته شود که هرگز پا به درون سامانه ی خورشیدی نگذاشته باشند. در این صورت مدارهای آن ها به همراه مدارهای سدنا و VP 113، باید به ما کمک کند تا چیزی که بر این دنیاهای دوردست نفوذ دارد را بشناسیم. و در این میان باید منتظر بمانیم و ببینیم V774104 چه چیزی از آب در خواهد آمد.
واژه نامه:
solar system - Pluto - solar system - Scott Sheppard - Carnegie Institute - V774104 - American Astronomical Society - Division for Planetary Sciences - Earth - astronomical unit - AU - sun - Pioneer probes - Subaru telescope - Dark Energy Survey Camera - Neptune - inner Oort Cloud - Sedna - VP113 - Oort Cloud - comet - Michael Brown - planet - rocky planet
منبع: newscientist
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان