 |
| این تصویر در اندازه ی بزرگ تر |
در این عکس که توسط تلسکوپ فضایی اسا/ناسای هابلگرفته شده، یک کهکشان مارپیچیلبه-نما* به نام NGC ۵۰۲۳دیده می شود. زاویه ی دید ما نسبت به این کهکشان به گونه ایست که نمی توانیم بازوهای مارپیچی آن را ببینیم، ولی می توانیم از تماشای نیمرخ زیبای قرص آن لذت ببریم. فاصله ی این کهکشان از زمین بیش از ۳۰ میلیون سال نوریست.
NGC ۵۰۲۳یکی از اعضای گروه کهکشانی ام۵۱است. درخشان ترین کهکشان این گروه خود کهکشان ام۵۱ (مسیه ۵۱) است که به نام کهکشان گردابشناخته می شود و هابل بارها آن را به تصویر کشیده. NGC ۵۰۲۳ نسبت به کهکشان گرداب خواهان کمتری دارد و به اندازه ی آن مردم پسند نیست. در واقع این کهکشان تا اندازه ای از هم گروه هایش جدا افتاده و یک کهکشان گوشه نشین است.
اخترشناسان به ویژه به ساختار عمودی چنین قرص هایی علاقه دارند. آن ها با بررسی ساختار بالا و پایین صفحه ی مرکزی این قرص ها می توانند بر شناخت خود از فرگشت کهکشان ها بیفزایند. اخترشناسان می توانند پراکندگی انواع گوناگون ستارگان در کهکشان و ویژگی های آن ها، به ویژه میزان رشدشان بر پایه ی نمودار هرتسپرونگ-راسلرا بررسی کنند؛ این نمودار یک طرحِ افشان از ستارگانست که رشد و فرگشت آن ها را نمایش می دهد.
NGC ۵۰۲۳ یکی از شش کهکشان لبه-نمایی است که در یک برنامه توسط دوربین پیشرفته ی پیمایشی هابلبررسی شده اند. اخترشناسان با بررسی این پراکندگی عمودی، روندی را پیدا می کنند که نشان می دهد گرمای قرص کهکشان نقشی مهم در پیدایش ستارگان دور از صفحه ی کهکشان دارد.
در واقع NGC ۵۰۲۳ با وجودی که در میان مردم عادی هواخواه ندارد ولی برای اخترشناسان بسیار محبوب است. این کهکشان همچنین یکی از ۱۴ قرص کهکشانی در پیمایش GHOSTSاست، پیمایشی که در آن با بهره از داده های هابل به بررسی هاله ها، قرص های بیرونی، و خوشه های ستاره ای کهکشان ها پرداخته می شود. GHOSTS بزرگ ترین پژوهشی است که تا امروز بر روی جمعیت های ستارگان در حاشیه های کهکشان های قرص‌گونهانجام شده.
توان باورنکردنی دید هابل به دانشمندان اجازه داده تا بیش از ۳۰ هزار تک ستاره ی درخشان را در این تصویر بشمارند. این تنها جزء کوچکی از میلیاردها ستاره ی این کهکشانست، ولی بقیه ی آن ها کم نورتر از آنند که تک تک دیده شوند، حتی به کمک هابل.
---------------------------
* کهکشان لبه-نما:کهکشانی که از لبه دیده می شود. در برابر آن کهکشان "رونما"است، یعنی کهکشانی که از روبرو دیده می شود.
واژه نامه:
NASA - ESA - Hubble Space Telescope - edge-on - spiral galaxy - NGC 5023 - spiral arm - M51 group of galaxies - Messier 51 - Whirlpool Galaxy - central plane - galaxy - evolution - star - Hertzsprung–Russell Diagram - Advanced Camera for Surveys - GHOSTS - galaxy halo - outer disc - star cluster -
منبع: spacetelescope
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان